De Poolse premier Donald Tusk heeft opgeroepen tot een gedeeltelijke hertelling van de stembiljetten bij de presidentsverkiezingen in het land, te midden van beschuldigingen van wijdverbreide onregelmatigheden in de tweede stemronde.
Donald Tusk dringt aan op gedeeltelijke hertelling verkiezingen
Citaatafbeelding TVN24
Hij drong er ook bij het Hooggerechtshof op aan om elke onderbouwde klacht over de verkiezingen door te sturen naar het Openbaar Ministerie, zodat mogelijke onregelmatigheden grondig onderzocht kunnen worden.
Tusk deed deze uitspraken te midden van een ongekende golf van juridische procedures na de presidentsverkiezingen, die leidden tot een door de rechtbank bevolen herziening van de stembiljetten van 13 stembureaus.
Hoewel hij elke poging om de uitslag ongeldig te verklaren uitsloot, zei Tusk vrijdag dat de legitimiteit van de uitslag afhangt van het oplossen van alle serieuze problemen, ongeacht het aantal stembureaus dat erbij betrokken is.
“Deze verkiezingen zullen in de ogen van het publiek niet geldig zijn tenzij we deze zorgen wegnemen”, zei hij.
Hij noemde specifieke onregelmatigheden in de zuidelijke stad Bielsko-Biala, waar stembiljetten die waren uitgebracht voor de centristische burgemeester van Warschau, Rafał Trzaskowski, ofwel verkeerd waren toegewezen ofwel waren samengevoegd met die voor de conservatieve Karol Nawrocki, die nipt als winnaar uit de bus kwam, een tegenslag voor Tusks pro-Europese coalitieregering.
Volgens Tusk wijst een voorlopige analyse op onverwachte stempatronen in zo’n 800 stembureaus.
“Statistieken tonen duidelijk aan dat er iets niet klopt”, vertelde hij aan verslaggevers, eraan toevoegend dat de tot nu toe ontdekte inconsistenties mogelijk voortkomen uit fouten, manipulatie of fraude.
De premier benadrukte dat hoewel de overheid zich niet met de rechtbanken mag bemoeien, aanklagers wel kunnen en moeten optreden bij vermoedens van strafbaar gedrag, meldde staatspersbureau PAP.
“Het is niet hun taak om de verkiezingsuitslag te betwisten, maar om te onderzoeken waar er tekenen zijn van vervalsing of wangedrag”, zei hij, en merkte op dat het Hooggerechtshof al zo’n 150 tot 160 formele bezwaren had ingediend.
Tusk herhaalde ook dat burgers volgens de Poolse grondwet het recht hebben om de verkiezingsuitslag aan te vechten en dat alle protesten grondig en respectvol moeten worden onderzocht.
“We kunnen er niet van tevoren van uitgaan dat verkiezingen geldig of ongeldig zijn; we moeten eerst onderzoek doen”, zei hij.
In een vervolgbericht op het socialemediaplatform X schreef hij: “Elk protest moet worden gecontroleerd. Elk geval van twijfel moet een hertelling in gang zetten. Punt uit.”
Een ander twistpunt is welke rechterlijke instantie de bevoegdheid heeft om de verkiezingsuitslag te bekrachtigen.
Volgens de huidige wetgeving ligt die verantwoordelijkheid bij de Kamer voor Buitengewone Toetsing en Publieke Zaken van het Hooggerechtshof, een orgaan dat bestaat uit rechters die na 2017 zijn benoemd via procedures die zwaar zijn bekritiseerd door het Hof van Justitie van de EU en het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft geoordeeld dat de kamer “niet de status van een onafhankelijk en onpartijdig gerecht heeft”.
De regering heeft de rechtmatigheid van deze kamer in twijfel getrokken en in januari wetgeving aangenomen die het toezicht op de verkiezingen toekent aan de 15 hoogste rechters van het Hooggerechtshof.
Maar president Andrzej Duda legde zijn veto op tegen het wetsvoorstel.
Vrijdag deed Tusk een beroep op de aftredende president om die beslissing terug te draaien en zei: “Trek het veto in, meneer de president. Dan hebben we rechters wier uitspraken iedereen kan accepteren.”
Als het veto niet wordt ingetrokken, is de betwiste kamer wettelijk verplicht om uiterlijk 2 juli – 30 dagen na de officiële bekendmaking van de resultaten – een besluit te nemen over de geldigheid van de presidentsverkiezingen.
Aleksander Stępkowski, woordvoerder van het Hooggerechtshof, zei vrijdag dat hoewel er nog geen datum voor de hoorzitting is vastgesteld, de kamer van plan is de deadline te halen, ook al moet ze mogelijk meer dan 50.000 protesten verwerken.
“Dat is een enorme onderneming”, zei hij.
(rt/gs)
Bron: IAR, PAP, polskieradio.pl by (rt/gs) English
