Staatsinrichting
Volgens de nieuwe Grondwet van 1997, die de oude, veelvuldig geamendeerde communistische Grondwet van 1952 verving, is Polen een parlementaire democratie, waarin de staatsmacht gedecentraliseerd is en de rechten van individuele burgers versterkt zijn. De bevoegdheden van de president zijn verminderd ten gunste van het parlement en de regering’s. Hoogste orgaan is de Sejm, {het parlement 460 zetels). Daarnaast werd in juni 1989 de Senaat opnieuw ingevoerd (100 zetels). Deze heeft het recht van amendement. Amendementen kunnen door de Sejm worden tegengehouden met een tweederde-meerderheid. De leden van de Sejm worden eens in de 4 jaar volgens het stelsel van evenredigheid gekozen, men kent een kiesdrempel van 5%. Het staatshoofd, de president, wordt eens in de 5 jaar rechtstreeks door de bevolking gekozen.
Pools Sejm-gebouw gezien vanaf de Wiejska-straat – auteur Piotr Waglowski CC0
Administratieve indeling
Sinds 1999 is Polen bestuurlijk verdeeld in 16 provincies, die de 49 wojewodztwa uit 1975 vervangen, t.w. woj. Dolnośląskie, woj. kujawsko-pomorskie, woj. Lubelskie, woj. Lubuskie, woj. Łódzkie, woj. Małopolskie, woj. Mazowieckie, woj. Opolskie, woj. Podkarpackie, woj. Podlaskie, woj. Pomorskie; woj. Śląskie,woj. Świętokrzyskie, woj. warmińsko-mazurskie, woj. Wielkopolskie, woj. Zachodniopomorskie. Het middenniveau omvat meer dan 350 districten. Het laagste bestuursniveau wordt gevormd door de gemeenten.
Lidmaatschap van internationale organisaties
Polen is lid van de Verenigde Naties, de WTO, de Raad van Europa, de OVSE en het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Sinds maart 1999 is Polen ook lid van de NAVO en per 1 mei 2004 lid van de Europese Unie.
Politieke partijen en vakbondswezen
Sinds in 1989 de vorming van politieke partijen mogelijk werd, zijn er tientallen partijen opgericht.De belangrijkste zijn: de Kiesactie Solidariteit (AWS), de Alliantie van Democratisch Links (SLD), de Poolse Boerenpartij (PSL) en de Vrijheidsunie (UW).
Heden zijn parlementair vertegenwoordigd.
Platforma Obywatelska {PO} (Burgerplatform; conservatief, liberaal), Prawo i Sprawiedliwość {PiS} (Recht en Rechtvaardigheid; conservatief, nationalistisch), Ruch Palikota {RP} (Palikots Beweging; liberaal, progressief liberalisme), Polskie Stronnictwo Ludowe {PSL} (Poolse Volkspartij; centrum-rechts), Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD) (Alliantie van Democratisch Links; sociaaldemocratisch), Solidarna Polska (SP) (Solidair Polen; zeer conservatief en hardliners)
Er zijn ook een aantal partijen die niet parlementair vertegenwoordigd zijn, dit komt door het niet halen van de 5 %’s kiesdrempel.
Samoobrona (Zelfverdediging Poolse Republiek, nationalistisch, populistisch), LPR (Liga van Poolse Gezinnen; nationalistisch, katholiek en zeer conservatief), Partia Demokratyczna (Democratische partij; sociaal-liberaal), Prawica Rzeczypospolitej {PR) (Rechtervleugel van de Republiek) opgericht in april 2007 als afscheiding van PiS, Polska Jest Najważniejsza (PJN) opgericht als afscheiding van PiS, Partia Zieloni 2004 (PZ) (Groenen 2004)
De vakbond Solidariteit (Solidarnosc), opgericht in sept. 1980, werd in okt. 1982 met alle andere vakbonden op last van de overheid ontbonden. In nov. 1984 werd het Overkoepelend Orgaan van Poolse Vakbonden (OPZZ) opgericht. In april 1989 werd Solidariteit officieel weer erkend.
Bronnen:
Wikipedia,
Foto Wikipedia
